Senioren op straat

Met het project ‘Senioren Op Straat’ wil de Voetgangersbeweging vzw seniorenverenigingen en gemeentebesturen aanmoedigen om in dialoog te gaan over de gebruiksvriendelijkheid van de openbare ruimte voor ouderen. Het project werd gelaceerd tijdens de Week van Vervoering 2006, met ondersteuning van Komimo en de Vlaamse Overheid.

De begeleidende documenten (integrale brochure en voorbeelddocumenten) kunnen onderaan deze pagina worden gedownload. 

Publieke ruimte als hefboom voor gezondheid op latere leeftijd

We kunnen er niet onderuit dat Vlaanderen vergrijst, dat er steeds meer oudere mensen zijn. Doordat de gemiddelde levensverwachting blijft stijgen, zijn er ook steeds meer senioren die na hun pensioen langer actief en mobiel blijven. Senioren maken graag een wandeling, willen met de kleinkinderen naar de speeltuin of met vrienden gaan fietsen. Zo blijven ze in beweging en dat is goed voor de gezondheid. Onderzoek heeft aangetoond dat voldoende lichaamsbeweging op latere leeftijd erg belangrijk is om in conditie te blijven. Een wandeling op straat is voor veel mensen de meest eenvoudige en meest haalbare vorm van lichaamsbeweging. 
Maar de straat, de buurt, de dagelijkse leefomgeving zijn niet altijd even gebruiksvriendelijk. Moeilijk toegankelijke voetpaden, kapotte straatverlichting, vandalisme, verkeersdrukte en tal van andere elementen dragen bij tot een gevoel van onveiligheid. De straat is niet altijd even uitnodigend, waardoor veel senioren ervan weerhouden worden om regelmatig buiten te komen, ook al zouden ze dat graag willen. 
Wanneer overheden werk maken van kwaliteitsvolle openbare ruimten, worden meer mensen uitgenodigd om op straat te komen. Wie dagelijks op een aangename en veilige manier kan wandelen of fietsen, blijft langer gezond. 

Doelgroep

Het project ‘Senioren op Straat’ is in de eerste plaats bedoeld om seniorenverenigingen een duwtje in de rug geven zodat ze op een georganiseerde manier kunnen participeren aan het maatschappelijk debat over verkeersveiligheid en openbare ruimte. 
‘Senioren op Straat’ is daarnaast een oproep naar gemeentebesturen en wegbeheerders. In overleg met de seniorenverenigingen in de gemeente kunnen knelpunten en problemen gedetecteerd worden die op korte termijn een oplossing vragen. Daarnaast is het nodig dat overheden werk maken van een seniorenbeleid op lange termijn. De inrichting van publieke ruimten maakt daar deel van uit. Vandaag moet bij de heraanleg of inrichting van openbare ruimten reeds vooruitgeblikt worden naar de gebruikers over twee of drie decennia, wanneer de groep senioren in Vlaanderen aanzienlijk groter zal zijn dan nu.

Onderzoek

Informatie verstrekken
Wanneer u het project Senioren op Straat opstart in uw gemeente, is het zinvol om hierbij enige achtergrondinformatie te voorzien. U kan daarvoor gebruik maken van een voorbeeldbrief. Deze brief wordt samen met het onderzoeksformulier verspreid onder de senioren in uw (deel)gemeente. Daarnaast kan het organiseren van een informatievergadering voor de bewoners van de gemeente nuttig zijn om het project Senioren op Straat bekend te maken en toe te lichten.

Onderzoeksformulier seniorenverenigingen
Met behulp van een onderzoeksformulier kunnen problemen en knelpunten worden onderzocht die senioren ervaren bij de openbare ruimte in de gemeente. Om een zo volledig mogelijk beeld te krijgen, moet het onderzoek worden gevoerd bij een representatieve groep senioren. Het formulier kan worden verspreid via de seniorenraad, seniorenverenigingen, rusthuizen, dienstencentra en individuele senioren. 
In grote steden en gemeente is het nuttig en overzichtelijker om het onderzoek per deelgemeente, dorpskern of district te voeren. De gegevens bovenaan het formulier dienen door de organiserende vereniging te worden ingevuld vooraleer de formulieren worden gekopieerd en verspreid. 
Organiseer het onderzoek zodanig dat de formulieren op een of meerdere punten kunnen worden gedeponeerd of worden opgehaald.

Verwerkingsformulier seniorenverenigingen
Het verwerkingsformulier is niet bedoeld om te verspreiden naar individuele senioren, maar dient om de resultaten van het onderzoek te verwerken en overzichtelijk samen te vatten.

Verdere uitwerking van het project in uw gemeente
Uit de resultaten van het verwerkingsformulier zal blijken welke problemen en knelpunten het meest dringend zijn. Maak een prioriteitenlijst op met knelpunten in het openbaar domein in volgorde van belangrijkheid. Vat de belangrijkste verbeterpunten samen om straten, pleinen en openbare ruimten in de gemeente gebruiksvriendelijker te maken voor senioren Geef voor elk punt aan wie hiervoor verantwoordelijkheid kan opnemen. Laat niet alles aan het gemeentebestuur over, maar zoek ook naar knelpunten waarvoor de seniorenvereniging zelf oplossingen kan uitwerken (bv. sensibiliseringsacties voor hinderlijk geparkeerde fietsen op het voetpad).
De prioriteitenlijst, de suggesties voor verbetering en de suggestie voor verdeling van verantwoordelijkheden kunnen worden samengevat in een document, de startnota Senioren op Straat. Deze startnota kan mee vorm geven aan het gemeentelijk seniorenbeleid en dit ondersteunen. Overleg met het gemeentebestuur om de problemen waarvoor de gemeente een oplossing kan bieden, verder uit te werken of te integreren in een beleidsdocument (ruimtelijk structuurplan, ruimtelijk uitvoeringsplan, mobiliteitsplan, verordening enz.).

Brochure Senioren op straat

Brochure Senioren op straatDownload (3,16 MB) »

Voorbeeldbrief

VoorbeeldbriefDownload (461 KB) »

Onderzoeksformulier

OnderzoeksformulierDownload (521 KB) »

Verwerkingsformulier

VerwerkingsformulierDownload (531 KB) »